هنگام انتخاب سخت افزار جدید، باید تمام قطعات پازل به درستی کنار یکدیگر قرار بگیرند. به همین دلیل بسیار مهم است که بدانید به چه مقدار رم و هارد نیاز دارید، این اجزا چه کاری انجام میدهند و تفاوتشان در چیست. در این مقاله از پلازا دیجیتال تمام این قصد داریم تمام این موارد را با یکدیگر بررسی کنیم. همراه ما باشید.
تفاوت رم و هارد
رم چیست؟
به زبان ساده باید گفت RAM مخفف «حافظه با دسترسی تصادفی» است. اما اغلب فقط به آن رم میگوییم. هر زمان که به مشخصات سخت افزاری کامپیوتر، تبلت یا گوشی هوشمند خود نگاه میکنید، اغلب میبینید که رم و حافظه به جای هم استفاده میشوند (بستگی به سازنده دارد). توجه به این نکته مهم است که گاهی اوقات کلمه «حافظه» میتواند به اجزای دیگری مانند حافظه فلش یا حتی دستگاههای ذخیره سازی اشاره کند.
رم نوعی ذخیرهسازی کوتاه مدت است که سریعتر از هارد دیسک معمولی عمل میکند (مانند SSD یا ذخیرهسازی حالت جامد که سریعتر از HDD است)، بنابراین فایلها، برنامهها و دادههای موقت را ذخیره میکند و به CPU دستگاه شما اجازه دسترسی میدهد. هر دادهای که در حال حاضر در برنامههایی که در دستگاه خود استفاده میکنید به آن دسترسی دارید در رم ذخیره میشود. این اولین نقطه تفاوت بین هارد و رم است.
رم حافظهای «فرّار» در نظر گرفته میشود، اما نگران نباشید! آنقدرها هم که به نظر میرسد پیچیده نیست. این مفهوم به این معنی است که هر داده ذخیره شده روی آن تا زمانی که منبع تغذیه قطع شود، همچنان در دسترس CPU خواهد بود. به عبارت دیگر، زمانی که کامپیوتر روشن است، دادهها ذخیره میشوند و در دسترس شما قرار میگیرند و با خاموش شدن و راهاندازی مجدد از این بیت حافظه پاک میشوند.
رم در سرعتها و ظرفیتهای مختلف عرضه میشود. معماری رم بر اساس دستگاه متفاوت است و با توجه به اینکه دستگاه به چه سخت افزار دیگری نیاز دارد و چگونه کار میکند تعیین میشود. سرعت رم بر حسب مگاهرتز (MHz) اندازه گیری میشود، یعنی چند میلیون سیکل در ثانیه. دستگاههای مقرون به صرفه معمولی، سرعت رم متوسطی مانند DDR4-1600 (1600 مگاهرتز) دارند، در حالی که دستگاههای قدرتمند و گرانقیمت، سرعتهای بالاتری مانند 4200 مگاهرتز را دارا هستند. ظرفیت رم نیز معمولاً بر حسب گیگابایت اندازهگیری میشود.
انواع مختلف رم چیست؟
انواع مختلفی از رم وجود دارد که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند و به طور طبیعی بر مواردی مانند قیمت، فرم فاکتور، سرعت و سایر جنبههای عملکرد کلی تأثیر میگذارند. SRAM و DRAM دو نوع اصلی رم هستند که در مورد آنها خواهید شنید؛ اکنون بیایید نگاهی به انواع رم بیندازیم:
- رم استاتیک (SRAM)
SRAM نوعی رم است که دادهها را تا زمانی که برق جریان دارد حفظ میکند. به همین دلیل، رم استاتیک برای درست کار کردن به یک جریان برق ثابت نیاز دارد، اما نیازی به تجدید ندارد. این نوع رم گرانتر است و میتواند کمتر ذخیره کند، اما بسیار سریعتر است و در کل انرژی کمتری مصرف میکند.
- رم دینامیک (DRAM)
رم پویا یک نوع حافظه است که برای کار کردن به نوسازی منظم برق نیاز دارد (برعکس استاتیک). اگر DRAM گاه به گاه برق دریافت نکند، دادههای روی خود را از دست میدهد زیرا خازنهای آن به آرامی برق را تخلیه میکنند. این نوع رم مقرون به صرفهتر است و دادههای بیشتری را ذخیره میکند. با این حال، کندتر است و انرژی بسیار بیشتری مصرف میکند.
افزون بر این دو نوع، گهگاه زیرمجموعههای دیگری از DRAM را مشاهده خواهید کرد، اما نیازی به بررسی عمیق آنها نیست. دو مورد رایج در این سطح SDRAM و DDR SDRAM هستند.
- رم دینامیکی سنکرون (SDRAM)
رم دینامیک سنکرون نوعی DRAM است که با ساعت سیستم همگام میشود. این نام کوتاه شده عبارت رم دینامیک همزمان با نرخ تک داده (SDR SDRAM) است، که توجه به آن اهمیت دارد.
این نوع رم برای پاسخ دادن به دادههای ورودی، با سیگنال ساعت دستگاه هماهنگ است، در حالی که DRAM برعکس عمل میکند و به محض ورود به دادهها پاسخ میدهد. عملکرد تک نرخ داده SDRAM به CPU اجازه میدهد تا چرخههای خواندن و نوشتن دادهها را به راحتی کنترل و سرعت دهد. این به نوبه خود امکان پردازش همزمان را فراهم میکند که سریعتر از DRAM است.
- رم دو نرخی داده (DDR)
Double Data Rate (DDR) با عنوان Double Data Rate Synchronous Dynamic RAM (DDR SDRAM) نیز شناخته میشود. کمی گیج شدید، اینطور نیست؟ نگران نباشید! تنها چیزی که واقعاً باید بدانید این است که DDR SDRAM تقریباً مشابه SDRAM است، با این تفاوت که دو برابر سریعتر کار میکند. این رم میتواند دو چرخه کار خواندن و نوشتن را پردازش کند، در حالی که SDR SDRAM فقط یکی را مدیریت میکند. احتمالاً با نامهای اختصاری مرتبط مانند DDR5 SDRAM یا نسخههای قبلی آن، DDR4 و DDR3 نیز برخورد داشتهاید. DDR5 جدیدترین نسخه است که عملکرد بهتری نیز دارد. DRAM و به ویژه DDR، رایجترین رم در دستگاههای مدرن است.
هارد چیست؟
گفتیم که رم یک حافظه فرّار است، اما فضای ذخیره سازی یا هارد کامپیوتر، گوشی هوشمند یا تبلت غیر فرار است. به این معنی که یک راهکار ذخیره سازی طولانی مدت برای نگهداری فایلها، برنامهها، تصاویر، فیلمها، موسیقی و غیره است. میتوانید به هارد مانند یک کمد فکر کنید! مثل مکانی که در آن وسایل خود را قرار میدهید.
مانند رم، حافظه هارد دیسک بر حسب گیگابایت اندازه گیری میشود و مقدار بالاتر آن اغلب بسیار بهتر است. تنها چیزی که در حال حاضر باید به آن توجه داشت این است که فضای تبلیغ شده اغلب کمی بیشتر از آنچه در دسترس خواهد بود است. هارد دیسک به کمترین مقدار فضا برای ذخیره سازی حافظه پنهان و فرآیندهای سیستم فایل نیاز دارد، که اساساً دستورالعملهایی هستند که به آن میگویند پس از اتصال به دستگاه چگونه کار کند.
بیشتر بخوانید: تفاوت هارد های nvme و sata
انواع مختلف هارد وجود دارد که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. سه نوع اصلی که باید در نظر بگیرید عبارتند از HDD، SSD و حافظههای قابل جابجایی.
- هارد دیسک (HDD)
درایوهای دیسک سخت فناوری قدیمیتر هستند که ما را یاد دستگاههای پخش وینیل (گرامافون) میاندازند. هارد دیسکها از قطعات داخلی مکانیکی پیچیدهای برای ذخیره و بازیابی فایلهای شما استفاده میکنند. هر HDD دارای یک بشقاب چرخان است، شبیه به دیسک گرامافون، با بخشهایی با پوشش مغناطیسی. هر بخش (و مسیرهای درون آن) برای سازماندهی و مکان یابی آسان، یک آدرس شناسه منحصر به فرد به هر فایل اختصاص میدهد. وقتی دادهها را روی هارد مینویسید یا از آن میخوانید، یک بازوی محرک (مانند بازوی یک صفحه گردان) از طریق یک موتور داخلی به بالا میچرخد و دادههای شما را بازیابی میکند (مثل پخش آهنگ). پلاترها با سرعتهای از پیش تعیین شده میچرخند (معمولاً بین 4200 تا 7200 دور در دقیقه)، و اگر این سرعت خیلی کم باشد، کار زیادی از دست شما برنمیآید.
این فناوری همینقدر ساده است، اما همه میدانند که قطعات مکانیکی به مرور زمان از بین میروند. به همین ترتیب، اگر به طور تصادفی به هارد دیسکی که در حال چرخش است ضربه بزنید، ممکن است خراب شود یا مشکلاتی ایجاد کند. این سبک ذخیرهسازی ممکن است مقرونبهصرفهتر باشد، اما سخت است و سرعت کمی هم دارد. همچنین در مقایسه با فناوریهای ذخیره سازی جدیدتر بسیار بزرگتر است، بنابراین در دستگاههای قابل حمل مدرن کاربردی نیست.
- درایوهای حالت جامد (SSD)
درایو حالت جامد یا SSD کارکرد بسیار سادهتری دارد، بنابراین تقریباً در فناوری جدیدتر فقط آن را میتوان یافت. در درایوهای SSD هیچ قطعه متحرکی وجود ندارد و شما میتوانید بدون نگرانی هر چقدر که میخواهید به SSD خود ضربه بزنید (اما بهتر است این کار را نکنید). همانطور که احتمالاً حدس زدید آنها بادوامتر هم هستند. با اینکه این فناوری برتر SSD ها را کمی گرانتر از HDD ها میکند، اما از نظر آماری عمر طولانیتری خواهند داشت و اگر بتوانید از پس هزینه اولیه بربیایید، سرمایه گذاری عاقلانهای خواهند بود.
بیشتر بخوانید: بهترین هارد اکسترنال + قیمت و خرید
این نوع ذخیره سازی با استفاده از حافظه فلش NAND کار میکند که سریعتر، کوچکتر و کارآمدتر از عملکرد مکانیکی هارد دیسکها است. در SSD ها، ترانزیستورهای گیت شناور را خواهید یافت که دادههای شما را با توجه به وجود شارژ ذخیره میکنند. این دروازههای شناور به صورت شبکههایی سازماندهی شدهاند که به نوبه خود به صورت بلوک در کنار هم قرار دارند. ردیفهای گرید را صفحه مینامند. یک کنترلر در SSD برنامه ریزی شده تا مکان ذخیره همه دادهها را ردیابی کرده و در صورت درخواست آنها را برای شما بازیابی کند.
- درایوهای قابل جابجایی
رسانههای قابل جابجایی چیزهایی مانند درایوهای کوچک و کارتهای SD هستند. اکثر آنها از نظر فنی از فناوری SSD استفاده میکنند، اما چیزی که آنها را متفاوت میکند این است که به طور دائم به دستگاه متصل نیستند. آنها را میتوان به میل خود وصل یا جدا و با خود جابجا کرد. این ویژگی مزایای خوبی دارد، از قابلیت حمل و انعطاف پذیری چند دستگاه گرفته تا امنیت بهتر و قیمت پایینتر.
جدول تفاوت رم و هارد
اکنون که با دو مفهوم رم و هارد به خوبی آشنا شدیم، بد نیست نگاهی به جدول تفاوت میان این دو بیندازیم:
ویژگی | رم | هارد |
نوع ذخیره داده | دادهها به طور موقت در این نوع حافظه ذخیره میشوند. | دادهها به طور دائم در این نوع حافظه ذخیره میشوند. |
اجزای تشکیل دهنده | رم شامل قطعات مکانیکی نیست، فقط قطعات الکترونیکی مانند ترانزیستورها را شامل میشود. | HDD شامل قطعات مکانیکی متحرک مانند بازو است. |
فرار بودن | RAM یک حافظه فرار است. یعنی یک منبع تغذیه ثابت برای حفظ محتویات آن مورد نیاز است. | HDD یک حافظه غیر فرار است. یعنی یک منبع تغذیه ثابت برای حفظ محتویات سلول حافظه مورد نیاز نیست. |
اندازه | در یک سیستم رم کوچکتر از HDD است. | در یک سیستم هارد دیسک بزرگتر از رم است. |
قیمت | RAM به ازای هر واحد ذخیره سازی گرانتر است. | HDD به ازای هر واحد ذخیره سازی ارزانتر است. |
کاربرد | برای افزایش سرعت کامپیوتر | برای افزایش فضای ذخیره سازی دادهها یا محتویات رایانه |
سرعت | سرعت دسترسی به دادهها بیشتر از HDD است | سرعت دسترسی به اطلاعات در هارد دیسک در مقایسه با رم کمتر است |
بررسی مقایسه رم و هارد
سرعت و عملکرد
دو تفاوت اصلی بین رم و هارد، سرعت و عملکرد است. رم به طور قابل توجهی سریعتر از هارد است. دادههای ذخیره شده در رم را میتوان تقریباً فوراً نوشت و به آنها دسترسی پیدا کرد، بنابراین در حد میلی ثانیه سریع است. مثلاً رم DDR4 توانایی انتقال حداکثر 25.6 گیگابایت بر ثانیه را دارد! همچنین رم یک مسیر بسیار سریع به واحد پردازش مرکزی کامپیوتر (CPU) دارد.
از آنجایی که در مقایسه با آن هارد دیسک کندتر است، مسئول نگهداری سیستم عامل (OS)، برنامهها و دادههای کاربر برای طولانی مدت است؛ البته هارد هم باید سریع باشد، اما نیازی به سرعت بالای رم ندارد.
این روزها ذخیره سازی کامپیوتر به لطف محبوبیت SSD ها سرعت بیشتری پیدا کرده است. گفتیم که SSD ها بسیار سریعتر از هارد دیسکها هستند زیرا از مدارهای مجتمع به جای صفحات مکانیکی استفاده میکنند که باید به صورت متوالی خوانده شوند. HDDها از نوع خاصی از مدارهای حافظه به نام رم غیر فرار (NVRAM) برای ذخیره دادهها استفاده میکنند، بنابراین نقاط دسترسی کوتاه مدت حافظه حتی زمانی که کامپیوتر خاموش است در جای خود باقی میمانند.
اگرچه SSD ها سریعتر از HDD ها هستند، اما همچنان سرعت کمتری از رم دارند. دو دلیل برای این تفاوت در سرعت وجود دارد. اول اینکه تراشههای حافظه در SSD ها کندتر از رم هستند. دوم، یک گلوگاه ایجاد شده توسط رابطی است که دستگاه ذخیره سازی را به رایانه متصل میکند. رم در مقایسه با آن رابط کاربری بسیار سریعتری دارد.
ظرفیت و اندازه
رم معمولاً در مقایسه با هارد ظرفیت کمتری دارد. این میزان به گیگابایت (GB) یا ترابایت (TB) اندازه گیری میشود، در حالی که ظرفیت هارد میتواند به چندین ترابایت یا حتی پتابایت برسد. اندازه کوچکتر رم عمدی است، زیرا فقط برای ذخیره دادههای در حال استفاده طراحی شده و دسترسی سریع را برای پردازنده تضمین میکند.
نوسانات و پایداری
یکی دیگر از تفاوتهای کلیدی نوسانات رم و ماندگاری هارد است. رم فرار است، به این معنی که با قطع برق یا راه اندازی مجدد سیستم اطلاعات خود را از دست میدهد. این موضوع رم را برای دسترسی سریع و دستکاری دادهها ایدهآل میکند، اما برای ذخیره سازی طولانی مدت نامناسب است. در مقابل فضای هارد غیرفرار یا پایدار است و دادهها را حتی زمانی که برق خاموش است حفظ میکند و برای نگهداری فایلها، برنامهها و سیستم عامل در مدت زمان طولانی مناسب است.
بیشتر بخوانید: آموزش بازیابی اطلاعات از هارد آسیب دیده
سخن پایانی
در این مقاله به بررسی تفاوتهای میان رم و هارد دیسک پرداختیم. ابتدا تعریفی از هر یک ارائه دادیم و ویژگیهای آنها را برشمردیم. سپس تفاوتهای آنها را در یک جدول لیست کرده و پس از آن با جزئیات بیشتر به این تفاوتها پرداختیم. امیدواریم این مطلب برای شما سودمند بوده باشد.
اگر قصد ارتقای سیستم یا خرید یک سیستم جدید را دارید و میخواهید رم یا هارد بخرید، پلازا دیجیتال در خدمت شماست. فروشگاه ما مجموعه متنوعی از بهترین رم و هاردها را دارد که در انواع مختلف موجود هستند. با مراجعه به سایت میتوانید مدل و ظرفیت مورد نیاز خود را انتخاب نموده و تجربه یک خرید لذت بخش را داشته باشید.
سوالات متداول کاربران
وظیفه اصلی رم چیست؟
رم به طور موقت دادههایی را ذخیره میکند که CPU برای دسترسی سریع به آنها نیاز دارد.
وظیفه اصلی هارد دیسک چیست؟
هارد دیسک دادهها را به مدت طولانی ذخیره کرده و اطلاعات را حتی زمانی که دستگاه خاموش است حفظ میکند.